Na sugestię rutka żebym opisał jak obniżałem u siebie kH i pH postanowiłem napisać i połączyć do kupy trochę informacji dotyczących jakże istotnej materii jaką jest pH i kH.
Profesjonalistów pewnie mocno zanudzi, ale mam nadzieję, że początkujący znajdą tu sporo przydatnej wiedzy i unikną trochę błędów co często zniechęca do naszego pięknego hobby.
Wstęp.
To co możemy znaleźć w naszej wodzie akwariowej zależy od kilku podstawowych czynników (głównie ludzkich) takich jak specyfika wody wodociągowej, jakość użytej filtracji i różnorodność użytych mediów filtracyjnych, odpowiednio dobrana obsada, sposób nawożenia naszych roślin, sposób karmienia naszych rybek .
W dzisiejszym krótkim tekście zajmę się chyba najbardziej podstawowymi cechami samej wody, od których trzeba by było zacząć całą przygodę z akwarystyką.
Jest to:
• kwasowość i zasadowość wody (odczyn wody) tak zwany stopień pH,
• twardość wody ogólna (TWO) tak zwane gH oraz twardość wody węglanowa (TWW) tak zwane kH
Pomimo, że to podstawy to właśnie w tym momencie każdy akwarysta powinien zrobić rachunek sumienia. Jak gdzieś zaczytałem to właśnie „kranówa” może zostać naszym pierwszym wrogiem lub przyjacielem (może sprzyjać naszym planom lub też nie).
Możemy swoje plany pokierować na dwa różne sposoby.
Wiele osób dobiera przyszłą obsadę właśnie pod parametry swojej wody wodociągowej w ten sposób aby wymagania poszczególnych rybek były zbliżone do parametrów wody posiadanej w kranie. W ten sposób ułatwiamy sobie życie i eliminujemy z listy obowiązków preparowanie wody do każdej podmiany
Co natomiast zrobić jeśli woda okazuje się naszym wrogiem? Aby zapewnić odpowiednie warunki do życia naszym pupilom należy do każdej cyklicznej podmiany przygotować odpowiednią ilość wody o parametrach, które chcemy uzyskać w zależności na jaką obsadę się zdecydowaliśmy.
1. Twardość wody Tw.
Parametr zależy od ilości rozpuszczonych w wodzie soli pewnych związków. W zależności od rodzaju związków zawartych w naszej wodzie rozróżniamy :
Twardość węglanową (Tww) kH:
Uwzględniana jest tu głównie zawartość węglanów i wodorowęglanów. Parametr ten jest najczęściej wykorzystywany przez akwarystów, posiada szczególne znaczenie, bowiem decyduje o wartości Ph wody i zawartości w niej dwutlenku węgla CO2.
Twardość nie węglowa (Twn):
Oprócz węglanów w wodzie znajdują się inne związki a należą do nich na przykład siarczany wapnia, magnezu i inne. Ich udział określany jest mianem twardości nie węglanowej lub inaczej stałej. W przeciwieństwie do twardości węglanowej dla akwarystyki odgrywa ona podrzędną rolę.
Twardość ogólna (Two) gH:
Stanowi ona sumę twardości węglanowej i twardości nie węglanowej. Akwaryści najczęściej opisują twardość swojej wody w niemieckich stopniach twardości stosując mniej więcej takiego podziału:
bardzo miękka do 4 n
miękka do 8 n
średnio twarda do 12 n
twarda do 18 n
bardzo twarda powyżej 18 n
1.1. Pomiar twardości wody.
Pomiaru twardości wody dokonujemy testami będącymi płynnymi odczynnikami, którymi można odczytać najczęściej twardość węglanową (Tww) kH i twardość ogólną (Two) gH. Sposób użycia przeważnie jest ten sam czyli do probówki nalewamy 5 ml wody, którą chcemy zbadać, a następnie liczymy ilość kropel „TESTU” jaki potrzebujemy, aby uzyskać zmianę koloru. Przy kH z niebieskiego na żółty, a przy gH z czerwonawego na zgniły zielony.
1.2. Obniżenie i podwyższenie twardości wody.
Jako akwaryści oczywiście mamy pełną „moc stwórczą” w swoim zbiorniku i w zależności od potrzeb możemy wpłynąć na twardość wody.
Podwyższenie twardości następuje poprzez umieszczenie kamieni z wapienia, marmuru lub żwir z ich zawartością, żwir koralowy, muszle, dodanie węglanu wapnia - CaCO3, użycie preparatów producentów akwarystycznych takich jak pH/kH PLUS
Obniżenie twardości następuje poprzez dodawanie wody destylowanej, demineralizowanej lub RO (Reverse Osmosis - odwrócona osmoza), przepuszczanie przez kationit (najlepiej wodorowy np Filtrax K), przepuszczanie przez torf (wkłady torfowe), gotowanie, preparaty akwarystyczne takie jak pH/kH MINUS
2. Odczyn wody.
Wartość Ph jest miarą określającą koncentrację kwasów lub zasad w wodzie. Jej wartość głównie zależy od obecności dwutlenku węgla, występującego w wodzie częściowo w postaci kwasu węglowego i częściowo w postaci wodorowęglanów. Mają na nią również wpływ inne naturalne kwasy np. kwasy humusowe oraz występujące w niej alkaiczne związki. Skala Ph jest logarytmicznym wykresem odwrotności koncentracji jonów wodorowych w wodzie. Zatem wraz ze wzrostem zawartości jonów wodorowych wzrasta kwasowość wody i jednocześnie maleje wskaźnik na skali Ph. W punkcie Ph = 7 woda ma odczyn obojętny tzn. wartość jonów kwasowych i zasadowych jest równa, a gdy zawartość jonów wodorowych maleje wskaźnik skali Ph rośnie. W akwarystyce myślę, że możemy zastosować następujący podział:
kwaśna Ph 5 - 6
lekko kwaśna Ph 6 - 6,9
obojętna Ph 7
lekko zasadowa Ph 7,1 - 8
zasadowa Ph 8,1 - 9
2.1. Pomiar odczynu wody.
Pomiaru wartości Ph wykonujemy odczynnikami w postaci papierków, pałeczek lub płynnych wskaźników, które przez zmianę barwy informują o wartości stopnia zakwaszenia wody. Najdokładniejsze z wyżej wymienionych są testy kropelkowe. Z których rozróżniamy testy ogólne (skala od 1 do 10 z dokładnością do 1) oraz testy szczegółowe (skala i podziałka zależna od rodzaju testu i producenta-ja posiadam JBL z przedziału 6 do 7,6 z podziałką co 0,2). Dostępne są również na rynku wskaźniki o długotrwałym działaniu umieszczone na stałe w akwarium. Lub całe komputery monitorujące warunki w naszym zbiorniku.
UWAGA: w świeżo założonym zbiorniku wartość Ph może ulegać dużym wahaniom ale zwykle po dojrzeniu wody około 2 -3 tygodni wartość Ph stabilizuje się.
2.2. Zmiany odczynu wody.
Tutaj również mamy pełne pole do popisu. Ponieważ możemy wpływać na wartości odczynu wody na wiele sposobów.
Aby obniżyć stosujemy filtracje z użyciem torfu, szyszki olchy, liście dębu, preparaty takie jak pH/kH MINUS lub Oak Extract (nazwa DIY „Black Water Extract”) (przed zastosowaniem preparatów producentów akwarystycznych należy sprawdzić poziom fosforanów w akwarium, większość z nich zawiera kwas ortofosforowy, a zwiększony poziom fosforanów spowoduje nadmierny rozwój glonów, o wiele lepszym rozwiązaniem jest zastosowanie kwasu solnego). Przed obniżaniem pH należy ustalić wartość kH, i ewentualnie skorygować do optymalnej granicy, przy której pH jest najbardziej stabilne: 6 - 8`n. Polecam również stosowanie liści Ketapanga oraz kory z tego też drzewa. Wpływ na pH i kH jest nieznaczny w porównaniu z pozostałymi środkami jednak ma inne zalety. Po zanurzeniu liści w wodzie zabarwią one delikatnie wodę na brązowo uwalniając w ten sposób pewne ilości kwasów organicznych takich jak kwasy humusowe i garbnikowe. Pomogą one w zwalczaniu wielu gatunków bakterii jak również w zwalczaniu ciężkich metali które mogą się pojawić w naszych zbiornikach.
Aby podwyższyć dodajemy do wody wodorowęglanu sodu (kwaśny węglan sodu) który dostaniemy np: w aptece, również preparaty akwarystyczne typu pH/kH PLUS
3. WAŻNE
UWAGA: przy dużej miękkości oraz jednocześnie zasadowym odczynie naszej wody akwariowej toksyczność wszelkich związków jest nawet do kilkudziesięciu razy większa. Trzeba mieć to na uwadze planując wszelkie zmiany. Ponieważ np. nieszkodliwy dotąd poziom azotanów/azotynów po zmianach parametru może nam zabić całą obsadę.
Również trzeba o tym pamiętać przed rozpoczęciem leczenia ryb lekami czy antybiotykami.
UWAGA: Wszelkie zmiany w środowisku naszych zwierząt, roślin należy przeprowadzać z rozwagą. Nie lać związków chemicznych NIGDY bezpośrednio do akwarium. Rozcieńczyć wpierw w szklance, misce, wiadrze przy użyciu wody z akwarium, a następnie partiami wlewać do akwarium. Dobrze po 30 minutach skontrolować efekt naszych działań.
UWAGA: Zmiany w środowisku życia naszych zwierząt/roślin przeprowadzamy stopniowo, a cały proces może czasami potrwać nawet kilkanaście dni/pare tygodni. Pamiętajmy, że niektóre organizmy są bardzo wrażliwe na zmiany.
Wszelkie uwagi mile widziane lub jakieś dodatki z waszego doświadczenia,
w niedalekiej przyszłości powrzucam tu jeszcze jakieś fotki.